Rożne oblicza 了
Stare chińskie przysłowie mówi: "Gdy nie wiesz co wstawić, wstaw 了 (le)." Rzeczywiście jest to jakaś metoda, ale spróbujmy usystematyzować nasza wiedzę na temat niesfornego 了.
1. Zakończona czynność.
了 znajdujące się po czasowniku (i jego dopełnieniu - zobacz przykład B). Oznacza, ze dana czynność się zakończyła w przeszłości.
A. Porownaj:
我买了火车票. - Kupiłem bilet na pociąg.
我要买火车票 - Chce kupić bilet na pociąg.
B. 妈妈: 你写功课了吗? - Mama: napisałeś już zadanie domowe?
孩子: 我写了. - Dziecko: Napisałem.
Konstrukcja jest więc następująca:
Osoba (przysłówek/ określenie czasu) + czasownik (określenie) + 了
C. 你上课了吗? - Czy skończyłeś już lekcje?
Odpowiedzi moga byc dwie:
TAK: 我上课了. - Skończyłem lekcje.
JESZCZE NIE: - 我还没上课. - jeszcze nie skończyłem lekcji.
UWAGA!: W czasie przeszłym w języku chińskim przeczenie zawsze ma postać 没. Jeżeli coś się jeszcze nie skończyło, jeszcze trwa to nie może zawierać w sobie 了, dlatego zauważ, ze w zdaniu 我还没上课, ono nie występuje.
D. 你昨天看电影了吗? - czy wczoraj oglądałeś telewizje?
TAK: 我昨天看电影了. - Wczoraj oglądałem telewizje.
NIE: 我昨天没 (有) 看电影. - Wczoraj nie oglądałem telewizji.
Zauważ, ze skoro pytamy o wczoraj, czynność zamknięta, nie może być odpowiedzi "jeszcze nie". W przeczeniu może występować zarówno 没 jak i 没有 ( obie konstrukcje są poprawne). W przeczeniu nie występuje słowo了.
E. 他们已经吃早饭了吗? - Czy oni już jedli śniadanie?
因为他们很忙, 所以还没吃早饭. - Ponieważ są bardzo zajęci, oni jeszcze nie jedli śniadania.
Czy powyzsze zdania sa napisane poprawnie? Dlaczego?
F: Pytania możemy tworzy poprzez konstrukcje z 马, a także poprzez konstrukcje z 没有.
你吃早饭了没有? - Czy jadłeś śniadanie? 你吃了什么东西? - Co jadłeś?
今天早上你喝牛奶了没有?- Czy dzisiaj rano piłaś na śniadanie mleko?
Zauważ, ze jeżeli chcemy powiedzieć, ze ktoś nie pije mleka w ogóle (bo nie lubi, ma uczulenie itp) to użyje konstrukcji z 不.
POROWNAJ:
因为我不喜欢, 所以我不喝牛奶 - Ponieważ nie lubię, to nie pije mleka.
因为我家没有牛奶所以我没喝牛奶. - Ponieważ w domu nie było mleka, wiec go nie piłem.
2. Zmiana statusu.
了 użyjemy jeżeli chcemy powiedzieć o czymś zmiennym, co zdarzyło (zdarzy się) od razu po zakończeniu danej czynności. Konstrukcja w tym przypadku jest następująca:
Czasownik + 了 + okreslenie, 就 (wtedy, nagle, od razu) ......... (了)
A. Jeżeli chcemy powiedzieć o czymś co dzieje się każdego dnia, 了 na końcu zdania nie występuje!
每天学生们下了课, 就回家. - Każdego dnia po zakończonych zajęciach, uczniowie od razu idą do domu.
每天小明回了家, 就洗澡. - Każdego dnia Xiao Ming po powrocie do domu, od razu bierze prysznic.
B. Jeżeli chcemy powiedzieć o czymś co zdarzyło się w przeszłości (np.wczoraj), na końcu zdania zawsze pojawi się 了.
昨天学生们下了课, 就回家了. - Wczoraj po zakończonych zajęciach, uczniowie od razu poszli do domu.
昨天小明回了家, 就洗澡了. - Wczoraj Xiao Ming po powrocie do domu, od razu wzięła prysznic.
C. Jeżeli chcemy powiedzieć o czymś co dopiero się zdarzy, zdanie nie będzie zawierało w sobie 了, ale przed czasownikiem (wyrażeniem czasownikowym) pojawi się słowo 要.
明天学生们下了课, 就要回家. - Jutro po zakończeniu zajęć, uczniowie od razu chcą wrócić do domu.
明天小明回了家, 就要洗澡. - Jutro Xiao Ming po powrocie do domu, od razu chce wsiąść prysznic.
3. 了 z okresleniem czasu.
A. Konstrukcji z 了, użyjemy także jak chcemy podkreślić trwanie danej czynności. Zdanie wygląda wtedy następująco:
Osoba (przeszły czas) + czasownik + dopełnienie + czasownik (powtórzenie) + 了 + określenie czasu.
老师昨天看书, 看了一个小时. - Wczoraj nauczyciel czytał książkę przez godzinę.
Następujące zdanie można zapisać również w następujący sposób:
Osoba (przeszły czas) +czasownik + 了 + określenie czasu +的 + dopełnienie
老师昨天, 看了一个小时的书. - Wczoraj nauczyciel czytał książkę przez godzinę. ( to zdanie ma to samo znaczenie co powyższe - można te konstrukcje stosować na przemian).
Zobaczmy inne przykłady:
我昨天看报纸, 看了一个钟头
Wczoraj przez godzinę czytałem gazetę.
我昨天看了一个钟头的报纸.
他昨天洗澡, 洗了三十分钟.
Wczoraj on brał prysznic przez trzydzieści minut.
他昨天洗了三十分钟的澡.
昨天晚上你睡了多久的觉? - Jak długo wczoraj wieczorem spałeś?
多久 użyjemy w pytaniach jeżeli chcemy kogoś zapytać o długość trwania danej czynności. Zauważ, ze możemy zapytać na dwa sposoby - zarówno z podwojeniem czasownika jak z konstrukcja z 的.
B. Przy czynnościach które trwają po zakończeniu wcześniejszej, albo które trwają do dzisiaj użyjemy następującej konstrukcji:
Osoba + czasownik + dopełnienie + 已经 +czasownik (powtórzenie) + 了 + określenie czasu + 了
lub
Osoba + 已经 +czasownik + 了 + określenie czasu +的 + dopełnienie +了
老师上课, 已经上了一个小时了. - Nauczyciel po zakończonych zajęciach, jest jeszcze godzinę w klasie.
我就已经学了 7 个月的英文了 - Uczę się angielskiego od 7 miesięcy ( i dalej to robię).
我工作了两个月了 - Pracuję od dwóch miesięcy (i dalej to robię).
4. Wybrane zwroty z 了
A. 快了 - niedługo, prawie, za chwile
快下雨了 - Niedługo zacznie padać.
爸爸快要到家了 - Tata jest prawie w domu.
B. 太...了
太贵了！ - Za drogie!
太热了！- Za gorąco!
C. 怎么了？ - Wszystko w porządku?
Komentarze
Prześlij komentarz